Bài tập phản ứng tráng gương (có video)

Cập nhật lúc: 17:20 25-02-2016 Mục tin: Hóa học lớp 11


Tráng bạc (còn gọi là phản ứng tráng gương) là một trong những phản ứng đặc trưng nhất của anđehit. Vì vậy bài tập về phản ứng tráng bạc cũng là dạng bài tập phổ biến và rất hay gặp khi làm về anđehit.

      BÀI TẬP PHẢN ỨNG TRÁNG GƯƠNG

AgNO3 + NH3 + H2O → AgOH  + NH4NO3

AgOH + 2NH3    → [Ag(NH3)2]OH

                                  Phức tan

Đối với anđehít đơn chức ( trừ HCHO) khi thực hiện phản ứng tráng gương dư AgNO3 trong dung dịch NH3  ta có phương trình phản ứng:

RCHO + 2[Ag(NH3)2]OH → RCOONH4 + 2Ag + 3 NH3 + H2O

Nhận xét: ta thấy tỷ lệ nRCHO : n Ag = 1: 2

Riêng đối với anđehit fomic HCHO, phản ứng có thể xảy ra qua 2 giai đoạn theo sơ đồ sau:

HCHO  HCOONH4 + 2Ag

HCOONH4  (NH4)2CO3 + 2Ag

­­­Vậy nếu dư AgNO3 trong dung dịch NH3  thì tỷ lệ nHCHO : n Ag = 1: 4

Đối với anđehit R(CHO)n khi thực hiện phản ứng tráng gương ta có:

R(CHO) 2n Ag

 

Trong quá trình giải bài tập phần anđehit liên quan đến phản ứng tráng gương cần chú ý một số kỹ năng sau:

- Nếu thực hiện phản ứng tráng gương hỗn hợp 2 anđehit đơn chức trong dư AgNO3 trong dung dịch NH3  số mol Ag thu được gấp 2 lần số mol hỗn hợp thì trong hỗn hợp không có anđehit fomic HCHO.

- Nếu thực hiện phản ứng tráng gương hỗn hợp 2 anđehit đơn chức trong dư AgNO3 trong dung dịch NH3  số mol Ag thu được lớn hơn 2 lần số mol hỗn hợp thì trong hỗn hợp có anđehit fomic HCHO.

- Nếu thực hiện phản ứng giữa hỗn hợp 2 chất hữu cơ đơn chức trong dư AgNO3 trong dung dịch NH3  số mol Ag thu được nhỏ hơn 2 lần số mol hỗn hợp thì trong hỗn hợp không có một chất hữu cơ không tham gia phản ứng tráng gương ( trường hợp này thường được áp dụng khi thực hiện phản ứng oxi hoá hỗn hợp 2 rượu đơn chức để xác định công thức cấu tạo của rượu...).

- Vậy đối với loại bài tập tham gia phản ứng tráng gương của anđehit cần bám chắc vào các dữ kiện đầu bài, kí mã đề bằng ngôn ngữ hoá học và tìm cách biện luận khả năng có thể xảy ra để đi đến kết quả tránh những sai lầm dễ mắc phải...

- Đối với anđehit đa chức 1 mol anđehit cho 2n mol Ag ( n là số nhóm - CHO ).

Bạn đọc cùng  theo dõi bài giảng dưới đây để hiểu nắm chắc phương pháp giải dạng bài tập này. Bài giảng của thầy Nguyễn Hoàng Lâm - giáo viên giỏi và nổi tiếng luyện thi thpt quốc gia trên cả nước - Thuộc trường THPT Yên Hoà – Cầu Giấy.

 

 

Ví dụ 1: Cho 0,2 mol hỗn hợp 2 anđehit cùng dãy đồng đẳng no, mạch hở, có số mol bằng nhau phản ứng hoàn toàn với lượng dư AgNO3 trong dung dịch NH3  số lượng Ag thu được là 43,2 gam ( hiệu suất 100%). Nếu đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp trên thu được 15,68 lít (ĐKTC) khí CO2. Công thức phân tử của 2 anđehit là:

a. HCHO, CH3CHO

b. CH3CHO, C4H9CHO

c. C2H5CHO, C3H7CHO

d. cả b và c đều đúng

Giải: nAg = 43,2/108=0,4 mol  => nAg : nhỗn hợp   = 2:1 vậy hỗn hợp anđehit là no, đơn chức, mạch hở ( trong hỗn hợp không có HCHO ).

 Gọi công thức trung bình là: CH2+1CHO

    Sơ đồ phản ứng cháy:    CH2+1CHO  → +1 CO

                                                  0,2 mol            0,7 mol       

 + 1 = 3,5  =>  = 2,5    Trường hợp: n1 = 0          HCHO loại

                    Trường hợp:  n1 = 1          CH3CHO   vì    = 2,5  => (n1+n2 ) / 2 = 2,5

                                       Vậy : n2 = 4    

Trường hợp:    n1 = 2          = 2,5  => (n1+n2 ) / 2 = 2,5  Vậy : n2 = 3

   đáp án d

Ví dụ 2: Cho 0,1 mol anđehit X tác dụng với dung dịch dư AgNO3/NH3  thu được 0,4 mol Ag. Mặt khác cho 0,1 mol X tác dụng hoàn toàn với H2 thì cần 22,4 lít H2 (ĐKTC).

Công thức cấu tạo phù hợp với X là:

a. HCHO

b. CH3CHO

c. (CHO)2

d. cả a và c đều đúng

 

Giải: Vì 0,1 mol X tác dụng hoàn toàn với H2 thì cần 0,1 mol H2 vậy trong X chỉ có một nhóm chức -CHO. Ta có tỷ lệ  nAg : nX   = 4:1 vậy Đáp án: a.

Ví dụ 3: Cho a mol anđehit X, mạch hở tác dụng hoàn toàn với H2 thì cần  3a mol H2 và thu được chất hữu cơ Y. Cho Y tác dụng hoàn toàn với Na dư thu được a mol H2. Đốt cháy hoàn toàn a mol X thu được tối đa 4a mol CO2.

Công thức cấu tạo phù hợp với X là:

a. C2H4(CHO)2

b. CH(CHO)3

c. C2H2(CHO)2

d. C2HCHO

Giải: Vì khi tác dụng với H2 thì cần  3a mol H2 vậy trong X có 3 liên kết . Vì Y tác dụng hoàn toàn với Na dư thu được a mol H2 : trong Y có 2 nhóm chức -OH vậy X có 2 nhóm chức - CHO, và trong gốc hiđrocácbon có một liên kết .

Sơ đồ phản ứng cháy:    CnH2n-2 (CHO)2 → n+2 CO

                                             a                       4a

Vậy n+2=4   => n=2  Đáp án: c.

Ví dụ 4: Đốt cháy hoàn toàn 0,1 mol hỗn hợp A gồm 2 anđêhít đơn chức, toàn bộ sản phẩm cháy cho hấp thụ vào dung dịch nước vôi trong dư, khối lượng bình tăng 12,4 gam và khi lọc thu được tối đa 20 gam kết tủa. Mặt khác cũng cho hỗn hợp trên tác dụng với lượng dư AgNO3 trong dung dịch NH3  số lượng Ag thu được là 32,4 gam. Công thức cấu tạo của 2 anđehít là:

 

a. HCHO, CH3CHO

b. CH3CHO, C4H9CHO

c. C2H5CHO, C3H7CHO

d. HCHO, C2H5CHO

Giải: Theo sản phẩm cháy:

Số mol CO2 = số mol CaCO3 = 20/100 = 0,2 mol

Khối lượng bình nước vôi trong tăng là: m ( CO2 + H2O) = 12,4 gam

=> nH2O = 3,6/18=0,2 mol vì số mol CO2 = số mol H2O nên 2anđehit đều no, đơn chức, mạch hở.

nAg = 32,4/108 = 0,3 mol > 2.n hỗn hợp A vậy trong A có chứa HCHO (x mol)

gọi công thức anđêhit còn lại là: CnH2n+1CHO (y mol)

Ta có sơ đồ phản ứng tráng gương:

                    HCHO →  4Ag

                        x             4x

            CnH2n+1CHO →  2Ag

                        y             2y

Ta có hệ phương trình:   x + y = 0,1  (I)         Từ hệ ta có x = y = 0,05 mol

                                     4x + 2y = 0,3 (II)

 Gọi công thức trung bình là: CH2+1CHO

 Sơ đồ phản ứng cháy:    CH2+1CHO  → +1 CO

                                                  0,1 mol            0,2 mol        =>  = 1

Vì  số mol 2 anđehit bằng nhau nên ta có :

                                                            1    vậy n = 2

Đáp án: d

Ví dụ 5: Chia m gam một anđehit mạch hở thành 3 phân bằng nhau:

Khử hoàn toàn phần 1 cần 3,36 lít H2 (đktc)

Phần 2 thực hiện phản ứng cộng với dung dịch Brom có 8 gam Br2 tham gia phản ứng.

Phần 3 cho tác dụng với lượng dư dung dịch AgNO3/NH3  thu được x gam Ag:

Giá trị của x là:

a. 21,6 gam

b. 10,8 gam

c. 43,2 gam

d. Kết quả khác

 

Giải: Gọi công thức của anđehit là: CnH2n+2-m-2a(CHO)   z mol

Phần 1:

CnH2n+2-m-2a(CHO)+ (a+m)H2 CnH2n+2-m(CH2OH)(I)

       z mol                   z (a+m)mol

 

Phần 2: CnH2n+2-m-2a(CHO)+ a Br2   CnH2n+2-m-2aBr2a(CHO)m    (II)

                           z mol           z a mol

 

Phần 3:               CnH2n+2-m-2a(CHO)m   2m Ag     (III)

                               z mol                                          2mz  mol

 

Ta có: z (a+m) = 0,15   ( theo phương trình I);*

             za = 8/160 = 0,05 ( theo phương trình II);**

từ * và ** ta có zm = 0,1

phần 3 n Ag = 2zm = 0,1x2 = 0,2 mol vậy m Ag = 0,2x108 = 21,6 gam

đáp án a

Ví dụ 6: Cho 0,15 mol một anđehit Y tác dụng hoàn toàn với lượng dư dung dịch AgNO3/NH3  thu được  18,6 gam muối amoni của axít hữu cơ. Công thức cấu tạo của anđehit trên là:

a. C2H4(CHO)2

b. (CHO)2

c. C2H2(CHO)2

d. HCHO

 

Giải: Gọi công thức của anđehit Y là: R(CHO)

Ta có sơ đồ: R(CHO) R(COONH4)

                      0,15 mol                        0,15 mol

MR(COONH4)= = 124  => R + 62n = 124

n=1      =>  R=124-62 = 62 (loại)

n=2    =>  R=124-2x62 = 0 Vậy công thức cấu tạo là: OHC-CHO đáp án b

Ví dụ 7: Khi cho 0,l mol X tác dụng với dung dịch AgNO3 dư/NH3 ta thu được Ag kim loai. Hoà tan hoàn toàn lượng Ag thu được vào dung dịch HNO3 đặc nóng dư thu được 8,96 lít NO2 (ĐKTC). X là:

  1. X là anđêhit hai chức
  2. X là anđêhitformic
  3. X là hợp chất chứa chức – CHO
  4. Cả a, b đều đúng
  5. Giải: Vì số mol Ag thu được bằng số mol NO2 = 0,4 mol,

ta thấy tỷ lệ nX : n Ag = 1: 4

  Đáp án d

Tất cả nội dung bài viết. Các em hãy xem thêm và tải file chi tiết dưới đây:

2k7 Tham gia ngay group chia sẻ, trao đổi tài liệu học tập mễn phí

Luyện Bài tập trắc nghiệm môn Hóa lớp 11 - Xem ngay

>> Lộ Trình Sun 2025 - 3IN1 - 1 lộ trình ôn 3 kì thi (Luyện thi TN THPT & ĐGNL; ĐGTD) tại Tuyensinh247.com. Đầy đủ theo 3 đầu sách, Thầy Cô giáo giỏi, 3 bước chi tiết: Nền tảng lớp 12; Luyện thi chuyên sâu; Luyện đề đủ dạng đáp ứng mọi kì thi.

Cập nhật thông tin mới nhất của kỳ thi tốt nghiệp THPT Quốc Gia 2021