Bài tập viết phương trình hóa học

VIẾT PHƯƠNG TRÌNH HÓA HỌC

Phương pháp
Để xác định các chất sản phẩm thường sau từ và cụm từ như “tạo”, “tạo ra”, “thành”, “tạo thành”, “điều chế”, “sinh ra”.
Sơ đồ: Tên các chất tham gia → Tên các chất sản phẩm

Bài tập minh họa

Bài 1
Chọn hệ số và CTHH thích hợp đặt vào những chỗ có dấu chấm hỏi trong các phương trình hóa học sau:
a) ? Na   +   ?  →  2 Na₂O
b) ? CuO    +   ?HCl    →      CuCl₂    +   ?
c) Al₂(SO₄)₃     +  ? BaCl₂   →     ? AlCl₃     +     ?
d) ? Al(OH)₃   →    Al₂O₃    +     ?
Bài 2
Chọn hệ số và CTHH thích hợp đặt vào những chỗ có dấu chấm hỏi trong các phương trình hóa học sau:
a)   ? CaO   +     ?   HCl   →    CaCl₂     +    ?
b)  ?Al       +     ?     →       2Al₂O₃
c)  FeO   +      CO    →     ?      +   CO₂
d)  ?Al     +    ?H₂SO₄  →Al₂(SO₄)₃     +     ?H₂
e)  BaCl₂    +   ?AgNO₃    →Ba(NO₃)₂    +    ?
f)   Ca(OH)₂    +    ?HCl      →      ?   +      2H₂O
g) 3Fe₃O₄    +       ?Al    →      ?Fe   +       ?
h) Ca(OH)₂ +       CO₂   →     ?        +       H₂O
i) Ca(HCO₃)₂        →      CaCO₃        +       CO₂   +       ?
Bài 3
Lập các PTHH sau và cho biết tỉ lệ số nguyên tử / phân tử của chất phản ứng với sản phẩm.
a) CuO +     Cu     →       Cu₂O
b) FeO +     O₂     →     Fe₂O₃
c) Fe           +       HCl    →      FeCl₂    +                        H₂
d) Na          +       H₂SO₄         →     Na₂SO₄       +       H₂
e) NaOH     +       CuSO₄        →      Cu(OH)₂     +       Na₂SO₄
f) Na₂CO₃   +       Ca(OH)₂     →      CaCO₃        +       NaOH
g) Fe(OH)₃  →    Fe₂O₃                +       H₂O
h) CaO +     HNO₃          →      Ca(NO₃)₂    +       H₂O
i) Fe(OH)_x   +       H₂SO₄         →      Fe₂(SO₄)_x   +       H₂O   
Bài 4
Lập PTHH của các phản ứng sau:
a) Photpho + Khí oxi →  Photpho(V) oxit (P₂O₅)
b) Khí hidro + oxit sắt từ (Fe₃O₄) → Sắt + Nước (H₂O)
c) Canxi + axit photphoric (H₃PO₄) → Canxi photphat (Ca₃(PO₄)₂) + khí hidro
d) Canxi cacbonat (CaCO­₃) + axit clohidric (HCl) →
                                                  Canxi clorua (CaCl₂)+ nước + khí cacbonic
Bài 5
Cho kim loại nhôm tác dụng với axit sunfuric (H₂SO₄) tạo ra khí hidro (H₂) và hợp chất nhôm sunfat Al₂(SO₄)_3.
a) Lập PTHH.
b) Cho biết tỉ lệ nguyên tử nhôm Al lần lượt với ba chất còn lại trong phản ứng hóa học.
Bài 6
Photpho đỏ cháy trong không khí, phản ứng với oxi tạo thành hợp chất P₂O₅.
a) Lập PTHH.
b) Cho biết tỉ lệ giữa nguyên tử P với các chất còn lại trong PTHH.
Bài 7
a) Khí etan C₂H₆ khi cháy trong không khí phản ứng với khí oxi, tạo thành nước H₂O và khí cacbon đioxit CO₂. Hãy lập PTHH và cho biết tỉ lệ giữa số phân tử C₂H₆ với số phân tử khí oxi và khí cacbon đioxit.
b) Cho sơ đồ phản ứng sau:
            Al    +       CuSO₄       →     Al_x(SO₄)_y     +      Cu
Xác định các chỉ số x và y. Lập PTHH và cho biết tỉ lệ số nguyên tử Al lần lượt với các chất còn lại trong phản ứng. 
Bài 8
Khi phân hủy hoàn toàn 24,5g muối kaliclorat(KClO₃) thu được 9,6 g khí oxi và muối kali clorua(KCl). 
a/Lập PTHH
b/Tính khối lượng muối kali clorua thu được?
Bài 9
a)   M   +   HNO₃  →    M(NO₃)_n   +   NO    +   H₂O
b)   M   +   H₂SO₄    → M₂(SO₄)_n   +   SO₂   +   H₂O
c)  M    +  HNO₃    →    M(NO₃)₃    +   N₂O   +   H₂O
d)  M    +  HNO₃    →    M(NO₃)_n    +   N₂O   +   H₂O
e)  Fe   +   HNO₃   →    Fe(NO₃)₃   +   N_xO_y    +   H₂O
f)  Fe_xO_y  +  HNO₃   →   Fe(NO₃)₃   +   NO   +  H₂O
g)  Fe_xO_y  +  HNO₃   →   Fe(NO₃)₃   +   NO₂   +  H₂O
h) Fe_xO_y  +   HCl   →    FeCl_2y/x   +    H₂O
i)   Fe_xO_y    +   H₂SO₄    →  Fe₂(SO₄)_2y/x    +    H₂O
Hướng dẫn
Bài 1
a) Sản phẩm có oxi, nên chất phản ứng phải có oxi.
          4 Na   +   O₂  → 2 Na₂O
b) Chất phản ứng phải có oxi và hidro, nên sản phẩm có nước.
           CuO    +   2HCl    →    CuCl₂    +   H₂O
c) Chất phản ứng có Ba và SO₄, nên sản phẩm có BaSO₄.
          Al₂(SO₄)₃     +  3 BaCl₂   →    2 AlCl₃     +     3BaSO₄
d) Chất phản ứng phải có oxi và hidro, nên sản phẩm có nước.
          2 Al(OH)₃  →Al₂O₃    +     3H₂O
Bài 2
a)   CaO   +     2 HCl   →    CaCl₂     +    H₂O
b)  4Al       +     3O₂    →       2Al₂O₃
c)  FeO   +      CO    →   Fe     +   CO₂
d)  2Al     +    3H₂SO₄  →Al₂(SO₄)₃     +     3H₂
e)  BaCl₂    +   2AgNO₃    →Ba(NO₃)₂    +    AgCl
f)   Ca(OH)₂    +    2HCl     →CaCl₂   +      2H₂O
g) 3Fe₃O₄    +       8Al    →   9Fe   +       4Al₂O₃
h) Ca(OH)₂ +       CO₂   →      CaCO₃        +       H₂O
i) Ca(HCO₃)₂        →    CaCO₃        +       CO₂   +       H₂O
Bài 3
a) CuO        +       Cu     →      Cu₂O
Tỉ lệ số phân tử CuO: số phân tử Cu₂O là 1 : 1
Tỉ lệ số nguyên tử Cu : số phân tử Cu₂O là 1 : 1
Tự làm tương tự với các câu khác.
i) 2Fe(OH)_x +       xH₂SO₄       →      Fe₂(SO₄)_x   +       2xH₂O
Tỉ lệ:
Số phân tử Fe(OH)_x : số phân tử Fe₂(SO₄)_x là 2 : 1
Số phân tử Fe(OH)_x : số phân tử H₂O là 2 : 2x tức là 1 : x
Số phân tử H₂SO₄ : số phân tử Fe₂(SO₄)_x là x : 1
Số phân tử H₂SO₄ : số phân tử H₂O là x : 2x tức là 1 : 2.
Bài 4
a) 4P + 5O₂ → 2P₂O₅
b) 4H₂ + Fe₃O₄ →3Fe + 4H₂O
c) 3Ca + 2H₃PO₄ → Ca₃(PO₄)₂ + 3H₂
d) CaCO­₃ + 2HCl →CaCl₂ + H₂O + CO₂
Bài 5
a) 2Al          +       2H₂SO₄       →      Al₂SO₄        +       3H₂
b) Tỉ lệ:
Số nguyên tử Al : số phân tử H₂SO₄ = 2 : 3
Số nguyên tử Al : số phân tử Al₂(SO₄)₃ = 2 : 1
Số nguyên tử Al : số phân tử H₂ = 2 : 3
Bài 6
a) 4P +       5O₂   →     2P₂O₅
b) Tỉ lệ:
Số nguyên tử P : số phân tử O₂ = 4 : 5
Số nguyên tử P : số phân tử P₂O₅ = 4 : 2
Bài 7
a) Tự làm.
b) Ta có Al (III) và nhóm SO₄ (II), áp dụng quy tắc hóa trị ta tính được x = 2; y = 3
          2Al    +       3CuSO₄      →      Al₂(SO₄)₃    +      3Cu
Tỉ lệ:
Số nguyên tử Al : số phân tử CuSO₄ = 2 : 3
Số nguyên tử Al : số phân tử Al₂(SO₄)₃ = 2 : 1
Số nguyên tử Al : số nguyên tử Cu = 2 : 3 
Bài 8
a) PTHH:    2KClO₃ → 2KCl   +       3O₂
b) Theo ĐLBTKL:

m_KClO3 = m_KCl + m_O2

=> m_KCl = m_KClO3 – m_O2 = 24,5 – 9,8 = 14,7g
Bài 9
a)  3M   +  4n HNO₃  →  3M(NO₃)_n   +  nNO    +  2n H₂O
b)   2M   +  2nH₂SO₄    →M₂(SO₄)_n   +  nSO₂   +   2nH₂O
c)  8M    +  30HNO₃    →    8M(NO₃)₃    +   3N₂O   +   15H₂O
d)  8M    + 10n HNO₃    →   8M(NO₃)_n    +  n N₂O   +  5n H₂O
e) (5x-2y)Fe + (18x-6y) HNO₃   → (5x-2y)Fe(NO₃)₃ + 3N_xO_y +(9x-3y)H₂O
f)  3Fe_xO_y  +  (12x-2y)HNO₃   →  3xFe(NO₃)₃ +(3x-2y)NO   + (6x-y)H₂O
g)  Fe_xO_y  +  (6x-2y)HNO₃   →  x Fe(NO₃)₃   + (3x-2y)NO₂   + (3x-y)H₂O
h) Fe_xO_y  +   2yHCl   →   xFeCl_2y/x   +    yH₂O
i)  2 Fe_xO_y    +  2y H₂SO₄    →  x Fe₂(SO₄)_2y/x    +   2y H₂O

Bài tập tự luyện

Bài 1
Đốt cháy kim loại kẽm trong 6,4 g khí oxi thu 32,4 g kẽm oxit ZnO .
a) Lập PTHH.
b) Tính khối lượng kim loại kẽm cần phản ứng.

ĐS: 26g
Bài 2
Khi nung 100 kg đá vôi (CaCO₃) thu được canxi oxit (CaO)và 44 kg cacbonic.
a)Lập PTHH
b)Viết công thức về khối lượng PƯ xảy ra?
c)Tính khối lượng canxi oxit thu được.

ĐS: 56
Bài 3
Cho 112 g sắt tác dụng với dd axit clohidric (HCl) tạo ra 254 g sắt II clorua (FeCl₂) và 4 g khí hidro bay lên. 
a/ Lập PTHH 
b/ Khối lượng axit clohiđric đã dùng là bao nhiêu.

ĐS: 146g
Bài 4
Cho axit clohiđric HCl tác dụng canxicacbonat CaCO₃ tạo thành CaCl_2, , H₂O và khí cacbonic CO₂ thoát ra.
a/ Dấu hiệu nhận biết phản ứng hóa học xảy ra.
b/ Lập PTHH.
c/ Tính khối lượng khí cacbonic thoát ra khi biết khối lượng các chất như sau:axit clohiđric:7,3g ; canxicacbonat:10g ; canxiclorua:11,1g ; nước:1,8 g.

ĐS: 4,4g
Bài 5
Cho 13,5 g nhôm vào dd axit sunfuric H₂SO₄ tạo ra 85,5 g nhôm sunfat và 1,5 g khí hiđro.
a/ Lập công thức nhôm sunfat tạo bởi nhôm và nhóm SO₄.
b/ Lập PTHH.
c/ Viết công thức khối lượng.Tính khối lượng axit sunfuric cần dùng.

ĐS: 73,5g
Bài 6
Cân bằng các phản ứng sau:
a) Fe_xO_y      +    H₂SO₄    →    Fe₂(SO₄)₃      +    SO₂    +   H₂O
b) M    +     HNO₃   →  M(NO₃)_n     +    NO₂    +   H₂O
c)  M    +     HNO₃    →     M(NO₃)₃    +   NO     +    H₂O
d)   MO    +    H₂SO₄     →    M₂(SO₄)₃    +    SO₂    +     H₂O