Dạng toán bazơ tác dụng với dung dịch muối

 DUNG DỊCH BAZƠ TÁC DỤNG VỚI MUỐI

I. LÝ THUYẾT CẦN NHỚ VỀ CÁC DẠNG BÀI

Bài tập: Cho từ từ dung dịch NaOH (hoặc KOH) hay Ba(OH)₂ (hoặc Ca(OH)₂) vào dung dịch AlCl₃ thì có các PTHH sau.

3NaOH    +     AlCl₃       Al(OH)₃     +      3NaCl  ^{( 1 )}

NaOH  _dư    +    Al(OH)₃       NaAlO₂   +    2H₂O  ^{( 2 )}

4NaOH      +    AlCl₃         NaAlO₂      +   3NaCl     +     2H₂O  ^{( 3 )}

và:

3Ba(OH)₂    +     2AlCl₃       2Al(OH)₃     +      3BaCl₂  ^{( 1 )}

Ba(OH)_2 dư    +    2Al(OH)₃       Ba(AlO₂)₂   +    4H₂O  ^{( 2 )}

4Ba(OH)₂      +    2AlCl₃     Ba(AlO₂)₂ + 3BaCl₂ + 4H₂O  ^{( 3 )}

Ngược lại: Cho từ từ dung dịch AlCl₃ vào dung dịch NaOH (hoặc KOH) hay Ba(OH)₂ (hoặc Ca(OH)₂) chỉ có PTHH sau:

AlCl₃  +  4NaOH          NaAlO₂      +   3NaCl     +     2H₂O 

và 2AlCl₃ + 4Ba(OH)₂ ----> Ba(AlO₂)₂ + 3BaCl₂ + 4H₂O

Bài tập: Cho từ từ dung dịch NaOH (hoặc KOH) hay Ba(OH)₂ (hoặc Ca(OH)₂) vào dung dịch Al₂(SO₄)₃  thì có các PTHH sau.

6NaOH     +      Al₂(SO₄)₃       2Al(OH)₃    +    3Na₂SO₄^{( 1 )}

NaOH  _dư       +     Al(OH)₃       NaAlO₂     +    2H₂O    ^{( 2 )}

8NaOH      +      Al₂(SO₄)₃          2NaAlO₂    +    3Na₂SO₄     +    4H₂O   ^{( 3 )}

Và:

3Ba(OH)₂    +     Al₂(SO₄)₃      2Al(OH)₃     +      3BaSO₄  ^{( 1 )}

Ba(OH)_2 dư    +    2Al(OH)₃       Ba(AlO₂)₂   +    4H₂O  ^{( 2 )}

4Ba(OH)₂      +    Al₂(SO₄)₃     Ba(AlO₂)₂ + 3BaSO₄  + 4H₂O  ^{( 3 )}

Ngược lại: Cho từ từ dung dịch Al₂(SO₄)₃ vào dung dịch NaOH (hoặc KOH) hay Ba(OH)₂ (hoặc Ca(OH)₂) thì có PTHH nào xảy ra?

Al₂(SO₄)₃  +   8NaOH           2NaAlO₂    +    3Na₂SO₄     +    4H₂O   ^{(3 )/}

Al₂(SO₄)₃  +  4Ba(OH)₂     Ba(AlO₂)₂ + 3BaSO₄  + 4H₂O  ^{(3 )//}

Một số phản ứng đặc biệt:

NaHSO_{4 (dd)} + NaAlO₂ + H₂O  Al(OH)₃ + Na₂SO₄

NaAlO₂ + HCl + H₂O  Al(OH)₃ + NaCl

NaAlO₂ + CO₂ + H₂O  Al(OH)₃ + NaHCO₃

II. BÀI TẬP ÁP DỤNG

Bài 1: Cho 200ml dung dịch NaOH vào 200g dung dịch Al₂(SO₄)₃ 1,71%. Sau phản ứng thu được 0,78g kết tủa. Tính nồng độ mol/l của dung dịch NaOH tham gia phản ứng.

Đáp số:

TH₁: NaOH thiếu

Số mol NaOH = 3số mol Al(OH)₃ = 3. 0,01 = 0,03 mol ---> C_{M NaOH} = 0,15M

TH₂: NaOH dư ---> C_{M NaOH} = 0,35M

Bài 2: Cho 400ml dung dịch NaOH 1M vào 160ml dung dịch hỗn hợp chứa Fe₂(SO₄)₃ 0,125M và Al₂(SO₄)₃ 0,25M. Sau phản ứng tách kết tủa đem nung đến khối lượng không đổi được chất rắn C.

a/ Tính m_{rắn C}.

b/ Tính nồng độ mol/l của muối tạo thành trong dung dịch.

Đáp số:

a/ m_{rắn C} = 0,02 . 160 + 0,02 . 102 = 5,24g

b/ Nồng độ của Na₂SO₄ = 0,18 : 0,56 = 0,32M và nồng độ của NaAlO₂ = 0,07M

Bài 3: Cho 200g dung dịch Ba(OH)₂ 17,1% vào 500g dung dịch hỗn hợp (NH₄)₂SO₄ 1,32% và CuSO₄ 2%. Sau khi kết thúc tất cả các phản ứng ta thu được khí A, kết tủa B và dung dịch C.

a/ Tính thể tích khí A (đktc)

b/ Lấy kết tủa B rửa sạch và nung ở nhiệt cao đến khối lượng không đổi thì được bao nhiêu gam rắn?

c/ Tính nồng độ % của các chất trong C.

Đáp số:

a/ Khí A là NH₃ có thể tích là 2,24 lit

b/ Khối lượng BaSO₄ = 0,1125 . 233 = 26,2g và m_CuO = 0,0625 . 80 = 5g

c/ Khối lượng Ba(OH)₂ dư = 0,0875 . 171 = 14,96g

m_dd = Tổng khối lượng các chất đem trộn - m_{kết tủa} - m_khí

m_dd = 500 + 200 – 26,21 – 6,12 – 1,7 = 666g

Nồng độ % của dung dịch Ba(OH)₂ = 2,25%

Bài 4: Cho một mẫu Na vào 200ml dung dịch AlCl₃ thu được 2,8 lit khí (đktc) và một kết tủa A. Nung A đến khối lượng không đổi thu được 2,55 gam chất rắn. Tính nồng độ mol/l của dung dịch AlCl₃ .

Hương dẫn:

m_rắn: Al₂O₃ --> số mol của Al₂O₃ = 0,025 mol ---> số mol Al(OH)₃ = 0,05 mol

số mol NaOH = 2số mol H₂ = 0,25 mol.

TH₁: NaOH thiếu, chỉ có phản ứng.

3NaOH + AlCl₃ ---> Al(OH)₃ + 3NaCl

Không xảy ra vì số mol Al(OH)₃ tạo ra trong phản ứng > số mol Al(OH)₃ đề cho.

TH₂: NaOH dư, có 2 phản ứng xảy ra.

3NaOH + AlCl₃ ---> Al(OH)₃ + 3NaCl

0,15          0,05            0,05                      mol

       4NaOH    +     AlCl₃ ---> NaAlO₂ + 3NaCl + H₂O

(0,25 – 0,15)            0,025

Tổng số mol AlCl₃ phản ứng ở 2 phương trình là 0,075 mol

 ----> Nồng độ của AlCl₃ = 0,375M

Bài 6: Cho 200ml dung dịch NaOH x(M) tác dụng với 120 ml dung dịch AlCl₃ 1M, sau cùng thu được 7,8g kết tủa. Tính trị số x?

Đáp số:

TH₁: Nồng độ AlCl₃ = 1,5M

TH₂: Nồng độ AlCl₃ = 1,9M

Bài 7:  Cho 9,2g Na vào 160ml dung dịch A có khối lượng riêng 1,25g/ml chứa Fe₂(SO­₄)₃  0,125M và Al₂(SO₄)₃ 0,25M. Sau khi phản ứng kết thúc người ta tách kết tủa và đem nung nóng đến khối lượng không đổi thu được chất rắn.

a/ Tính khối lượng chất rắn thu được.

b/ Tính nồng độ % của dung dịch muối thu được.

Đáp số:

a/ ^mFe₂O₃ = 3,2g và  ^mAl₂O₃ = 2,04g.

b/ Nồng độ % của các dung dịch là: C%(Na₂SO₄) = 12,71% và C%(NaAlO₂) = 1,63%