Tính chất hóa học của muối (Có bài tập vận dụng)

TÍNH CHẤT HÓA HỌC CỦA MUỐI

I. Tính chất hóa học của muối

1. Tác dụng với kim loại

Dung dịch muối có thể tác dụng với kim loại tạo thành muối mới và kim loại mới.

Điều kiện để xảy ra phản ứng: Kim loại từ Mg trở đi và phải đứng trước kim loại trong muối (Tính theo dãy hoạt động hóa học của kim loại)

Thí dụ: Fe + CuSO₄ → FeSO₄ + Cu↓

           Cu + 2AgNO₃ → Cu(NO₃)₂ + 2Ag↓

2. Tác dụng với axit

Muối có thể tác dụng được với axit tạo thành muối mới và axit mới.

Thí dụ: BaCl₂ + H₂SO₄ → 2HCl + BaSO₄↓

           CaCO₃ + 2HCl → CaCl₂ + CO2↑ + H₂O

3. Tác dụng với dung dịch muỗi

Hai dung dịch muối có thể tác dụng với nhau tạo thành hai muối mới.

Thí dụ: AgNO₃ + NaCl → NaNO₃ + AgCl↓

4. Tác dụng với dung dịch bazơ

Dung dịch bazơ có thể tác dụng với dung dịch bazơ tạo thành muối mới và bazơ mới.

Thí dụ: Na₂CO₃ + Ba(OH)₂ → 2NaOH + BaCO₃↓

5. Phản ứng phân hủy muối

Nhiều muối bị phân hủy ở nhiệt độ cao như: KClO₃, KMnO₄, CaCO₃,…

Thí dụ:  2KClO₃  2KCl + 3O₂

            CaCO3  CaO + CO₂

II. Phản ứng trao đổi trong dung dịch

1. Định nghĩa: Phản ứng trao đổi là phản ứng hóa học, trong đó hai hợp chất tham gia phản ứng trao đổi với nhay những thành phần cấu tạo của chúng để tạo ra những hợp chất mới.

2. Điều kiện xảy ra phản ứng trao đổi

Phản ứng trao đổi trong dung dịch của các chất chỉ xảy ra nếu sản phẩm tạo thành có chất không tan hoặc chất khí.

Thí dụ: CuSO₄ + 2NaOH → Na₂SO₄ + Cu(OH)₂↓

           K₂SO₄ + NaOH: Phản ứng không xảy ra.

Chú ý: phản ứng trung hòa cũng thuộc loại phản ứng trao đổi và luôn xảy ra.

Thí dụ: H₂SO₄ + 2NaOH → Na₂SO₄ + 2H₂O

III.Bài tập vận dụng

Bài 1: Nhận biết một số chất thông thường bằng phương pháp hóa học:

a) Có 3 ống nghiệm đựng 3 dung dịch NaCl, NaOH, Na₂SO₄, hãy nhận biết chúng bằng phương pháp hóa học.

b) Có 6 lọ không nhãn đựng các hóa chất sau: HCl, H₂SO₄, CaCl₂, Na₂SO₄, Ba(OH)₂, KOH. Chỉ dùng qùi tím hãy nhận biết hóa chất đựng trong mỗi lọ.

c) Nhận biết 4 lọ hóa chất mất nhãn chứa 4 muối sau: Na₂CO₃, MgCO₃, BaCO₃, và CaCl₂.

Bài 2: Hoàn thành các phản ứng hóa học sau nếu xảy ra và cho biết phản ứng nào thuộc loại phản ứng trao đổi

1)CaCO₃ + 2HCl  CaCl₂ +…+ H₂O

2) MgCl₂ + NaNO₃  …

3)Ca(OH)₂ + K₂CO₃  …+ 2KOH

4)Na₂SO₄ + HCl  …

5)… + 2HNO₃  Ca(NO₃)₂ + 2H₂O

Bài 3: Hoàn thành các sơ đồ phản ứng sau:
1) Fe(NO₃)₃ --> Fe(OH)₃   --> Fe₂O₃  --> FeCl₃  --> Fe --> FeCl₂ --> AgCl 
2) Na --> Na₂ O --> Na₂SO₃ --> NaCl --> NaOH --> Fe(OH)₃ --> Fe₂O₃ --> Fe₂(SO₄)₃

IV. Đáp án

Bài 1:

a) Lần 1: Dùng quỳ tím sẽ chia thành 2 nhóm:

-NaOH: chuyển sang màu xanh

-NaCl, Na₂SO₄: không chuyển màu

Lần 2: Dùng Ba(OH)₂ nhận biết NaCl và Na₂SO₄:

Na₂SO₄: xuất hiện kết tủa trắng của BaSO₄

Na₂SO₄ + Ba(OH)₂  BaSO₄ + H₂O

NaCl: không có hiện tượng gì

b) Lần 1: dùng quì tím sẽ chia ra thành 3 nhóm:

 Nhóm 1: làm quì tím hóa đỏ: HCl, H₂SO₄.

- Nhóm 2: làm quì tím hóa xanh: Ba(OH)₂, KOH.

- Nhóm 3: không làm quì tím đổi màu: CaCl₂, Na₂SO₄.

Lần 2: dùng 1 trong 2 lọ của nhóm 2 cho tác dụng với từng lọ trong nhóm 3:

- Nếu không tạo kết tủa thì lọ nhóm 2 là KOH và lọ còn lại là Ba(OH)₂ hay ngược lại.

- Lọ tạo kết tủa ở nhóm 2 là Ba(OH)₂ với lọ Na₂SO₄ ở nhóm 3. Từ đó tìm ra lọ CaCl₂.

Lần 3: dùng Ba(OH)₂ tác dụng lần lượt với 2 lọ của nhóm 1. Lọ tạo kết tủa là H₂SO₄, lọ còn lại là HCl.

c) Dùng dung dịch H2SO4 để nhận biết. 

- Lọ vừa có khí vừa có kết tủa trắng là BaCO₃.

H₂SO₄ + BaCO₃ --> BaSO₄ + H₂O + CO₂ 

- Lọ không có hiện tượng gì là CaCl₂. 

- 2 lọ còn lại có khí bay lên là Na₂CO₃, MgCO₃ 

H₂SO₄ + Na₂CO₃ --> Na₂SO₄+ H₂O + CO₂ ­

H₂SO₄ + MgCO₃ --> MgSO₄ + H₂O + CO₂ ­

Dùng dung dịch NaOH cho vào 2 lọ Na₂CO₃ và MgCO₃ , lọ nào có kết tủa trắng Mg(OH)₂ là lọ chứa MgCO₃.  MgCO₃ + 2NaOH --> Mg(OH)₂ + Na₂CO₃ 

Bài 2:

1)CaCO₃ + 2HCl  CaCl₂+ CO₂ + H₂O

2) MgCl₂ + NaNO₃  Không xảy ra phản ứng

3)Ca(OH)₂ + K₂CO₃  CaCO₃ + 2KOH

4)Na₂SO₄ + HCl  Không xảy ra phản ứng

5)Ca(OH)₂ + 2HNO₃  Ca(NO₃)₂ + 2H₂O

Bài 3:
1)

Fe(NO₃)₃ + NaOH  NaNO₃ + Fe(OH)₃ 
2Fe(OH)₃  Fe₂O₃ + 3H₂O 
Fe₂O₃+ 6HCl  2FeCl₃ +3H₂O 
FeCl₃ + 3AgNO₃  Fe(NO₃)₃ + 3AgCl 
Fe + 2HCl FeCl₂ + H₂ 
FeCl₂ + 2AgNO₃2AgCl + Fe(NO₃)₂

2)

Na + O₂ 2Na₂O 
(22Na₂O + SO₂  Na₂SO₃ 
(3) Na₂SO₃  + BaCl₂ --> BaSO₄ + 2NaCl 
(4) 2NaCl + 2H₂O   2NaOH + Cl₂ +H₂
(5) 3NaOH + FeCl₃Fe(OH)₃ + 3NaCl 
(6) 2Fe(OH)₃  Fe₂O₃ + 3H₂O 
(7) Fe₂O₃ + 3H₂SO₄ Fe₂(SO₄)₃ + 3H₂O